Ayrı bir işyeri kiralanmayıp da oturulan evin aynı zamanda işyeri olarak kullanılması söz konusu olduğunda, mülkiyetin eşe ait olması halinde emsal kira bedeli üzerinden vergi kesintisi yapılıp yapılmayacağı konusu uygulamada biraz karışıktır. Gelir Vergisi Kanunu‘nun “Emsal Kira Bedeli Esası” başlığı altındaki 73. Maddesinde ;
- Kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı,
- Bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı,
- Bina ve arazide emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası,
- Bu şekilde tespit edilmiş kira mevcut değilse, Vergi Usul Kanunu‘na göre belirlenen vergi değerinin % 5’i,
olarak kabul edileceği ifade edilmiştir. Yine aynı kanunun 86. Maddesinin birinci fıkrasında ise bir takvim yılı içerisinde elde edilen ve toplamı 2015 yılı için 1.500 TL’yi geçmeyen, vergi kesintisine ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkullerden elde edilen kira gelirleri için yıllık beyanname verilmez ve diğer gelirler için beyanname verilmesi durumunda da bu gelirler beyannameye dahil edilmez.
Vergi Usul Kanunu‘nun 156. Maddesindeki tariften anlaşılacağı üzere işyeri, maddede sayılan yerlerle sınırlı olmayıp ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin yapılmasına yönelik ayrılan veya bu faaliyetlerde kullanılan yerdir. Vergi mevzuatımız açısından hem ikametgah olarak kullanılan hem de işyeri olarak kullanılan yerler işyeri olarak kabul edildiği için, bu gayrimenkuller için ödenecek kira parasının tamamı üzerinden vergi kesintisi yapılır.
Mülkiyetin eşe ait olduğu ve işyeri olarak kullanılan konut için kira ödemesi yapılıyorsa, ödenen kira bedeli üzerinden vergi kesintisi yapılarak vergi dairesine ödenmesi gerekir. Gelir Vergisi Kanunu‘nun 86. Maddesinde belirtildiği gibi bulunduğu yıl için belirlenen tutarı (2013 yılı için 26.000 TL, 2014 yılı için 27.000 TL) aşması halinde konutu işyeri olarak kullanan eş, gelirini beyan eder, aşmaması halinde de beyan etmez.
Mülkiyetin eşe ait olduğu ve işyeri olarak kullanılan konut için kira ödemesi yapılmıyorsa, yani işyeri kirası olarak hesaplarda gider gösterilmiyorsa, bu durumda vergi kesintisi yapılmaz. Bedelsiz olarak kullanılan gayrimenkul ile alakalı olarak, gayrimenkulün sahibi olan eş tarafından emsal kira bedeli üzerinden yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekir. Söz konusu emsal bedel, 2015 yılı için geçerli istisna tutarı olan 1.500 TL’lik yıllık tutarı geçmiyorsa, beyanname verilmez.
Mülkiyetinin eşe ait olduğu konut, fiili olarak kullanılmayıp sadece kayıtlarda işyeri adresi gözüksün diye gösterilmesi halinde işyeri olarak kabul edilmeyeceği için, vergi kesintisi yapılması ve emsal kira bedeli uygulanması söz konusu değildir.
Nizam TUTUCU Emlak Danışmanı
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.