Geçit hakkı, yarar ve zarar dengesi gözetilerek ve ihtiyacı karşılayacak miktarda tesis edilmelidir. Davacıya ait, lehine geçit hakkı kurulması istenen 29 parsel sayılı taşınmaz, tapuda tarla niteliğinde kayıtlıdır. Bu nedenle nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m) geçit hakkı tesisi gerekir. (MK. m. 747 671)
Taraflar arasındaki, geçit hakkı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Kayseri 3. Sulh Hukuk Mahkemesince, davanın kabulüne dair verilen, 9.12.1991 gün ve 1990/108-1991/1111 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin, 6.5.1993 gün ve 2819-3746 sayılı ilamı ile; (…Geçit hakları, yarar ve zarar dengesi gözetilerek ve ihtiyacı karşılayacak miktarda tesis edilmelidir. Davacıya ait, lehine geçit hakkı kurulması istenen 29 parsel sayılı taşınmaz, tarla; 30 parsel sayılı taşınmaz ise, tapuda bağ niteliğinde kayıtlıdır. Bu nedenle, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m) geçit hakkı tesisi gerekirken, bunun 4-4,5 m. genişlikte kurulması doğru, değildir. Öte yandan geçit hakkı, tam bir tazminat karşılığı kabul edilebilir. Geçit hakkı olarak tesis edilen mesafe için 1.046.726 lira tazminat belirlenmişken, daha az bir miktarın hüküm altına alınması da, usul ve yasaya aykırıdır…) gerekçesiyle bozularak, dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece, önceki kararda direnilmiştir.
Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek, direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, gereği görüşüldü:
Dava, geçit hakkı tesisi istemine ilişkindir. Direnme yoluyla HGK. önüne gelen uyuşmazlık, yalnızca geçit hakkı kurulan yerin genişliği ile ilgilidir.
Yerel Mahkemece, geçit hakkı, 4-4,5 metre genişlik esas alınmak suretiyle kurulmuştur. Davacıya ait, lehine geçit hakkı tesis edilmesi istenilen 29 parsel sayılı taşınmaz, tarla; 30 parsel sayılı taşınmaz ise kayden bağ niteliğindedir. Nitelikli taşınmazlar lehine kurulacak geçit haklarının, amaca uygun ve en az miktarca sınırlı olmak üzere tesis edilmesi, yargısal kararlar gereğidir. Özel nedenler dışında, yol genişliği, emsal olaylarda da kabul edildiği üzere bir tarım aracının geçebileceği normal genişlik bulunan, 2,5-3 metre olarak kabul edile gelmektedir. Bu durumda, devamlılık kazanmış yargısal kararlara da uygun bulunan ve o nedenle Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire bozma kararma uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi, usul ve yasaya aykırıdır. O halde, direnme kararı bozulmalıdır.
Davalı İ.B. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının, Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden BOZULMASINA, (YHGK. 29.11.1995 T. 14-839 E. 1033 K.)
Nizam TUTUCU Emlak Danışmanı
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.