Komşuluk hukukunun önemli konularından biri olan mecralar hakkında Medeni Kanun madde 744/1’de şöyle der: “Her taşınmaz maliki, uğrayacağı zararın tamamının önceden ödenmesi koşuluyla, su yolu, kurutma kanalı, gaz ve benzerlerine ait boruların, elektrik hat ve kablolarının, başka yerden geçirilmesi olanaksız veya aşırı ölçüde masraflı olduğu takdirde, kendi arazisinin altından veya üstünden geçirilmesine katlanmakla yükümlüdür”. Ayrıca Medeni Kanun madde 727’ye göre de: “Su, gaz, elektrik ve benzerlerinin mecraları, işletmenin bulunduğu taşınmazın dışında olsalar bile, aksine bir düzenleme olmadıkça o işletmenin eklentisi ve işletme malikinin malı sayılır. Komşuluk hukukunun gerektirdiği hâller dışında bir taşınmazın böyle bir mecra ile ayni hak olarak yüklenmesi, ancak bir irtifak hakkı kurulması suretiyle olabilir. İrtifak hakkı, mecra dışarıdan görülmüyorsa tapu kütüğüne tesciliyle, dışarıdan görülüyorsa noterce düzenlenecek sözleşmeye dayanılarak mecranın yapılmasıyla doğar” denilmektedir.
Her iki maddede belirtildiği gibi mecra; elektrik, gaz, su gibi akıcı maddelerin iletilmesine yarayan tesisleri ifade eder. Sanayi tesislerinin işletilmesinde yer altından veya yer üstünden geçirilen elektrik, doğalgaz ve su mecralarına duyulan ihtiyaç artmıştır. Başkasının taşınmazından mecra geçirmek isteyen bir kimse, bunu iki şekilde sağlayabilir. Birincisi, Medeni Kanun madde 727’ye dayanarak, söz konusu taşınmaz sahibi ile anlaşarak rızai mecra irtifakı kurulabilir. İkincisi ise; tarafların anlaşamaması halinde Medeni Kanun madde 744/1’e dayanarak zorunlu mecra irtifakı kurulması için dava yoluna gidilmesidir.
Medeni Kanun madde 744’ta yer alan hükümler komşuluk ilişkileri ile ilgili durumlarda uygulanırken madde 727 ise kanundan doğan bir borç söz konusu olmadan yapılan mecralar için uygulanır. 744. maddeye göre bir taşınmaz sahibinin ihtiyacı olması veya bunun için bir zorunluluğunun olması halinde, söz konusu komşu taşınmazı zorunlu mecra geçişi konusunda yükümlülük altında bırakır.
“Sanayi kuruluşu sahibi, komşu taşınmazın üstünden veya altından yüksek gerilimli hatlar geçirebilir.”
Aynı zamanda mecra için lazım olan inşaat da yapılabilir. Kablolar, tel hatlar, şebekeler v.s. tesis edilebilir. Mecranın tesisine imkan vermek için, ağaçların düşmesinden doğan tehlikelere karşı koymak için, bir zorunluluk olması halinde ağaçların ve ekili şeylerin sökülmesi de istenebilir. Buna karşılık da müteahhit, yapılacak olan mecranın sebep olabileceği tehlikelere karşı her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.
Nizam TUTUCU Emlak Danışmanı
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.